Strefa wiedzy hodowcy bydła:

Kwasica żwacza to jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń metabolicznych u bydła, szczególnie wśród krów mlecznych. Jest to stan, w którym pH w żwaczu spada poniżej 5,8, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i ekonomicznych. W zależności od nasilenia wyróżniamy:

• Kwasica podkliniczna (SARA – Subacute Ruminal Acidosis): Przewlekły stan, w którym pH w żwaczu regularnie spada poniżej 5,8. Objawia się zmniejszeniem produkcji mleka, spadkiem zawartości tłuszczu w mleku, biegunkami oraz zwiększoną podatnością na inne choroby metaboliczne.
• Kwasica ostra: Szybkie i głębokie obniżenie pH, poniżej 5,2, powodujące nagłe pogorszenie stanu zdrowia, w tym utratę apetytu, osłabienie i możliwość wystąpienia zgonów.

Objawy:

• Spadek apetytu.
• Utrata masy ciała.
• Zmniejszona produkcja mleka.
• Zwiększona ilość komórek somatycznych.
• Biegunki.
• Zaburzenia rozrodu.
• Zwiększona liczba przypadków kulawizn.
• Osłabienie ogólnej kondycji zwierzęcia.

Przyczyny:

• Nadmierne spożycie pasz bogatych w łatwo fermentujące węglowodany (np. zboża, kiszonki z kukurydzy).
• Niedostateczna podaż włókna strukturalnego w diecie.

Profilaktyka i leczenie:

• Regularne badania kału i obserwacja kondycji zwierząt.
• Zbilansowana dieta z odpowiednim stosunkiem włókna do węglowodanów.
• Monitorowanie pH żwacza u grup wysokoprodukcyjnych.
• Dodatek buforów paszowych.

Zasadowica żwacza to stan, w którym pH żwacza jest zbyt wysokie (powyżej pH 7,0). Jest to zazwyczaj skutkiem spożywania nadmiernej ilości włókna lub zbyt niskiej ilości fermentowalnych węglowodanów w diecie.

Objawy: 

• Utrata apetytu.
• Spadek produkcji mleka.
• Wzdęcia i osłabienie.

Profilaktyka: 

• Zbilansowana dieta z odpowiednim stosunkiem węglowodanów do włókna.
• Regularne monitorowanie kondycji zwierząt i ich żwacza. 

Ketoza to choroba metaboliczna wynikająca z niedoboru energii w organizmie krów mlecznych, szczególnie w okresie okołoporodowym. Niedobór energii powoduje nadmierne rozkładanie tłuszczów, co prowadzi do gromadzenia się toksycznych ciał ketonowych we krwi.

Objawy: 

• Spadek apetytu.
• Utrata masy ciała.
• Spadek produkcji mleka.
• W cięższych przypadkach, zaburzenia neurologiczne.
• Słodkawy zapach z ust (wynik obecności ciał ketonowych).
• W ciężkich przypadkach: zaburzenia neurologiczne, takie jak nadpobudliwość lub drgawki.

Profilaktyka: 

• Odpowiednie zbilansowanie dawki pokarmowej, z odpowiednią ilością łatwo dostępnej energii, szczególnie w okresie okołoporodowym.
• Regularne monitorowanie kondycji ciała i poziomu ciał ketonowych we krwi lub moczu.
• Zapewnienie odpowiednich warunków bytowych, aby minimalizować stres u zwierząt.

Komórki somatyczne to ważny wskaźnik zdrowia wymienia i jakości mleka, reprezentujące leukocyty oraz komórki nabłonkowe obecne w mleku. Podwyższona liczba komórek somatycznych wskazuje na stany zapalne gruczołu mlekowego, takie jak mastitis.

Objawy:

• Możliwe objawy zapalenia wymienia, obrzęk, ból.
• Zmiany w konsystencji mleka.

Profilaktyka:

• Regularne monitorowanie liczby komórek somatycznych w mleku.
• Zapewnienie higieny podczas doju i odpowiednich warunków środowiskowych.
• Leczenie pierwszych objawów infekcji wymienia.

Mastitis to infekcja gruczołu mlekowego wywołana przez bakterie, wirusy lub grzyby. Jest jedną z najczęstszych przyczyn obniżenia wydajności mlecznej w hodowli bydła.

Objawy: 

• Obrzęk, zaczerwienienie i ból wymienia,
• Zmiany w mleku (krew, ropa, grudki),
• Gorączka i osłabienie w ciężkich przypadkach.

Profilaktyka: 

• Higiena doju i odpowiednie warunki środowiskowe.
• Regularne badania mleka na obecność patogenów.
• Właściwa dieta.
• Szybkie leczenie pierwszych objawów.

Wzdęcie żwacza to nagromadzenie gazów w żwaczu, co może prowadzić do jego powiększenia i poważnych problemów zdrowotnych.

Objawy: 

• Powiększenie brzucha.
• Niepokój.
• Utrudnione oddychanie.

Profilaktyka: 

• Unikanie nadmiernego spożycia fermentowalnych pasz.
• Monitorowanie stanu zdrowia zwierząt.

Hipokalcemia, znana również jako porażenie poporodowe, to niedobór wapnia we krwi, często występujący u krów po porodzie.

Objawy: 

• Osłabienie.
• Zaleganie.
• Brak reakcji na bodźce.

Profilaktyka: 

• Suplementacja wapnia w okresie okołoporodowym.
• Regularne monitorowanie poziomu wapnia w okresie okołoporodowym.
• Zapobieganie stresowi w stadzie.

Tężyczka pastwiskowa to choroba wynikająca z niedoboru magnezu, najczęściej występująca wiosną i jesienią, gdy zwierzęta pasą się na pastwiskach.

Objawy: 

• Drgawki
• Nadpobudliwość
• Możliwość nagłej śmierci.

Profilaktyka: 

• Suplementacja magnezu,
• Monitorowanie pastwisk.

Przemieszczenie trawieńca to stan, w którym jeden z żołądków krowy zmienia swoje położenie, co zakłóca proces trawienia.

Objawy: 

• Spadek apetytu.
• Spadek produkcji mleka.
• Ból brzucha.

Profilaktyka: 

• Właściwa dieta.
• Monitorowanie zdrowia zwierząt, szczególnie po porodzie.

IBR (Infectious Bovine Rhinotracheitis) to wirusowa choroba układu oddechowego bydła, wywoływana przez herpeswirus. Choroba jest wysoce zakaźna. Może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, szczególnie w stadach o wysokiej gęstości obsady.

Objawy: 

• Gorączka.
• Kaszel
• Wypływ z nosa.
• Zaczerwienienie błon śluzowych nosa i spojówek.

Profilaktyka: 

• Szczepienia
• Kontrola zdrowia stada.
• Szybkie izolowanie i leczenie zwierząt wykazujących objawy choroby.
• Dezynfekcja sprzętu i higiena w gospodarstwie.

BVD to wirusowa choroba wywoływana przez wirus BVDV (Bovine Viral Diarrhea Virus), która może prowadzić do poważnych strat ekonomicznych w hodowli bydła. Choroba występuje w różnych postaciach, od łagodnych do bardzo ciężkich, w zależności od wirulencji szczepu wirusa i odporności zwierzęcia.

Objawy:

• Ostra forma: Biegunka, gorączka, brak apetytu, utrata masy ciała, spadek produkcji mleka.
• Przewlekła forma: Owrzodzenia w jamie ustnej, osłabienie odporności, co zwiększa podatność na inne infekcje.
• Infekcja płodowa: Może powodować poronienia, martwe porody lub narodziny cieląt z trwałymi wadami rozwojowymi.

Profilaktyka:

• Regularne szczepienia całego stada przeciwko wirusowi BVDV.
• Wdrożenie programów bioasekuracji, takich jak izolacja nowych zwierząt przed wprowadzeniem do stada.
• Testowanie zwierząt na obecność wirusa, zwłaszcza nowych cieląt, i eliminowanie zakażonych osobników (PI – persistent infection).
• Monitorowanie zdrowia stada i szybka reakcja na pierwsze objawy choroby.

BSE (Bovine Spongiform Encephalopathy) jest chorobą prionową dotykającą układ nerwowy bydła, powodującą degenerację mózgu.

Czym są priony? Priony to zakaźne cząsteczki białkowe, które powodują zmiany w strukturze zdrowych białek w układzie nerwowym. Nie posiadają materiału genetycznego, a ich mutacja prowadzi do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu.

Paratuberkuloza to przewlekła choroba bakteryjna jelit bydła, wywoływana przez Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis. Choroba rozwija się powoli, ale jest bardzo trudna do wyleczenia, prowadząca do utraty masy ciała, przewlekłej biegunki i ostatecznie śmierci.

Objawy: 

• Przewlekła biegunka.
• Utrata masy ciała.
• Osłabienie.

Profilaktyka:

• Izolacja zakażonych zwierząt.
• Poprawa higieny w stadzie.